વડાપ્રધાન નરેન્દ્રભાઈ મોદીએ રાષ્ટ્રીય સ્વયંસેવક સંઘ (આરએસએસ)ની સ્થાપનાના ૧૦૦ વર્ષ નિમિત્તે બહાર પાડેલા રૂ.૧૦૦ના સ્મારક સિક્કા અને વિશેષ ટપાલ ટિકિટને લઈને દેશના રાજકારણમાં ભારે વિવાદ સર્જાયો છે. વિપક્ષી દળોએ આ સરકારી સન્માનને બંધારણનું ગંભીર અપમાન અને ધર્મનિરપેક્ષતા પર સીધો પ્રહાર ગણાવ્યો છે.
વડાપ્રધાને દિલ્હીમાં આયોજિત એક કાર્યક્રમમાં આ સિક્કો અને ટિકિટ જાહેર કરી હતી, જેમાં તેમણે આરએસએસના રાષ્ટ્રનિર્માણ અને સેવામાં આપેલા યોગદાનની પ્રશંસા કરી હતી. વડાપ્રધાને એ વાત પર ભાર મૂકયો હતો કે આ સિક્કા પર ભારત માતાની છબી અંકિત કરવામાં આવી છે, જે આઝાદ ભારતના ઇતિહાસમાં ચલણી સિક્કા પર ભારત માતાનું પ્રથમ ચિત્રણ છે.
સિક્કા પર સંઘનો આદર્શ રાષ્ટ્રાય સ્વાહા, ઇદમ રાષ્ટ્રાય, ઇદમ ન મમ (બધું રાષ્ટ્રને સમર્પિત છે, બધું રાષ્ટ્રનું છે, મારું કંઈ નથી) પણ લખેલો છે.
વિપક્ષ તરફથી આક્રોશ અને બંધારણીય સવાલ આ સ્મારક સિક્કો અને ટિકિટ બહાર પડતાં જ વિપક્ષે આક્રોશ વ્યક્ત કર્યો છે અને તેને સંઘના વિભાજનકારી વિચારધારાને કાયદેસર બનાવવાનો સરકારી પ્રયાસ ગણાવ્યો છે. કેરળના મુખ્યમંત્રી પિનરાઈ વિજયન અને સીપીઆઈ(એમ) એ કેન્દ્ર સરકારના આ નિર્ણયને ભારતના બંધારણનું ગંભીર અપમાન ગણાવ્યું છે. તેમનું કહેવું છે કે જે સંસ્થા આઝાદીની લડતથી દૂર રહી અને ભાગલાવાદી વિચારધારાને પ્રોત્સાહન આપ્યું તેને રાષ્ટ્રીય સન્માન આપવું એ સાચા સ્વાતંત્ર્ય સેનાનીઓની સ્મળતિ પર સીધો હુમલો છે. સીપીઆઈ(એમ)ના પોલિટબ્યુરોએ સિક્કા પરની ભારત માતાની છબી પર પણ સખત વાંધો ઉઠાવ્યો છે. તેમણે કહ્યું કે આ એક હિન્દુ દેવીની છબી છે, જેને આરએસએસ હિન્દુત્વ રાષ્ટ્રની સાંપ્રદાયિક વિભાવનાના પ્રતીક તરીકે પ્રોત્સાહન આપે છે.
વરિષ્ઠ અધિવક્તા ઈન્દિરા જયસિંહે આ પગલાની બંધારણીય કાયદેસરતા પર સવાલ ઉઠાવ્યો છે. તેમણે પૂછયું છે કે શું ધર્મનિરપેક્ષ બંધારણ હેઠળ ધાર્મિક પ્રતીક ધરાવતી સંસ્થાને લગતો આ સિક્કો વૈધ મુદ્રા ગણી શકાય? તેમની મૂળભૂત દલીલ છે કે ધર્મનિરપેક્ષ બંધારણ હેઠળ કયારેય હિન્દુ રાષ્ટ્ર હોઈ શકે નહીં, અને આ પગલું બંધારણનું નિષેધ કરે છે.
આરએસએસના ૧૦૦ વર્ષની ઉજવણીના પ્રસંગે જારી કરાયેલા આ સિક્કા અને ટપાલ ટિકિટથી દેશમાં રાજકીય અને બંધારણીય ચર્ચાનું એક નવું મોજું આવ્યું છે. વિપક્ષ આ પગલાને સ્વાતંત્ર્ય સંગ્રામની સ્મળતિનું અપમાન ગણી રહ્યું છે અને સરકાર પર બંધારણની ધર્મનિરપેક્ષ ભાવના વિરુદ્ધ કામ કરવાનો આરોપ લગાવી રહ્યું છે.
દરમિયાન વિપક્ષ દ્વારા કરવામાં આવેલી ટીકાઓ અને વિવાદ અંગે આરએસએસ અને ભાજપ તરફથી સત્તાવાર સ્પષ્ટતાઓ અને મંતવ્યો જાહેર થયા છે.
વિવાદ અંગે આરએસએસ અને ભાજપનો જડબાતોડ જવાબ રાષ્ટ્રભક્તિ અને ત્યાગનો સ્વીકાર. વડાપ્રધાન નરેન્દ્રભાઈ મોદી દ્વારા રૂ.૧૦૦ના સ્મારક સિક્કા અને ટપાલ ટિકિટના વિમોચન પ્રસંગે જ વિપક્ષની ટીકાઓનો જડબાતોડ જવાબ આપવામાં આવ્યો હતો. આરએસએસ અને ભાજપે ૧આ સન્માનને સંઘના રાષ્ટ્રનિર્માણના યોગદાનનો સ્વીકાર અને રાષ્ટ્રભક્તિનું પ્રતીક ગણાવ્યું હતું.
૧. વડાપ્રધાન નરેન્દ્રભાઈ મોદીનું (ભાજપ તરફથી) સ્પષ્ટતાપૂર્ણ વક્તવ્ય, વડાપ્રધાને વિમોચન કાર્યક્રમમાં જ સંઘના ઇતિહાસ અને યોગદાન પર ભાર મૂકયો હતો, જે વિપક્ષના આઝાદીની લડતથી દૂર રહેવાના આરોપોનો જવાબ હતો.
આઝાદીની લડતમાં યોગદાન વડાપ્રધાને કહ્યું હતું કે આરએસએસના સંસ્થાપક ડૉ. કે. બી. હેડગેવાર સહિત અનેક સ્વયંસેવકોએ આઝાદીની લડત દરમિયાન જેલવાસ ભોગવ્યો હતો. તેમણે ૧૯૪૨ના ચિમૂર આંદોલન અને ગોવા-દાદરા અને નગર હવેલીની મુક્તિ માટે સંઘના સ્વયંસેવકોએ આપેલા બલિદાનનો પણ ઉલ્લેખ કર્યો હતો. સંઘનું ધ્યેય રાષ્ટ્ર પ્રથમ તેમણે સ્પષ્ટ કર્યું કે સંઘનું એકમાત્ર હિત રાષ્ટ્ર પ્રથમમાં જ રહેલું છે. તેમણે કહ્યું કે પ્રતિબંધો અને ષડયંત્રો છતાં, સંઘે કયારેય કોઈની સામે કડવાશ રાખી નથી, કારણ કે સ્વયંસેવકો દેશના બંધારણીય સંસ્થાઓમાં અતૂટ શ્રદ્ધા ધરાવે છે.
ભારત માતાનું પ્રતીક સિક્કા પર ભારત માતાના ચિત્રણ વિશે વડાપ્રધાને કહ્યું હતું કે આ આઝાદ ભારતના ઇતિહાસમાં પ્રથમ વખત બન્યું છે કે જ્યારે ભારત માતાની છબી કોઈ સિક્કા પર અંકિત કરવામાં આવી હોય. આને તેમણે ગૌરવ અને ઐતિહાસિક મહત્વની ક્ષણ ગણાવી હતી.
સંઘનો આદર્શ વડાપ્રધાને સિક્કા પર અંકિત સંઘના ધ્યેય રાષ્ટ્રાય સ્વાહા, ઇદમ રાષ્ટ્રાય, ઇદમ ન મમ (બધું રાષ્ટ્રને સમર્પિત છે, બધું રાષ્ટ્રનું છે, મારું કંઈ નથી)નો ઉલ્લેખ કરીને સંઘની નિઃસ્વાર્થ સેવા ની ભાવના પર ભાર મૂકયો હતો.
૨. આરએસએસના મહાસચિવ દત્તાત્રેય હોસબોલેનો પ્રતિભાવ,
આરએસએસના મહાસચિવ દત્તાત્રેય હોસબોલેએ આ સરકારી પગલાને સંઘના યોગદાનની સામાજિક સ્વીકળતિ ગણાવી હતી.
પ્રતિકૂળતામાંથી સ્વીકળતિ તેમણે કહ્યું કે સિક્કા અને ટિકિટનું વિમોચન એ સંઘની ઉદાસીનતા, વિરોધ અને સંઘર્ષમાંથી સામાજિક સ્વીકળતિ તરફની યાત્રાનું પ્રતીક છે. તેમણે ઉમેયુ કે સંઘ હવે ભારતીય સભ્યતાના દર્શન સાથે ઓળખાઈ રહ્યું છે.
સંઘનો ઉદ્દેશ્ય હોસબોલેએ કહ્યું હતું કે સંઘ કોઈના વિરોધમાં નથી, પરંતુ સમાજને સાથે લઈને ચાલે છે. સંઘની સ્વીકળતિ એ આ ધરતીની સંસ્કળતિ અને સભ્યતાના વિચારની સ્વીકળતિ છે.
૩. ભાજપના અન્ય નેતાઓનો બચાવ, ભાજપના નેતાઓએ પણ આ નિર્ણયનો સખત બચાવ કર્યો છે. તેમનું કહેવું છે કે આરએસએસએ છેલ્લા ૧૦૦ વર્ષોમાં રાષ્ટ્રભક્તિ, સમાજસેવા અને રાષ્ટ્રીય અખંડિતતાને પ્રોત્સાહન આપવામાં મુખ્ય ભૂમિકા ભજવી છે. આ સન્માન દ્વારા સંઘના કાર્યને રાષ્ટ્રીય માન્યતા મળી છે, જે સંપૂર્ણપણે યોગ્ય છે.
ટૂંકમાં, ભાજપ અને આરએસએસ દ્વારા વિપક્ષના આરોપોને ફગાવી દેવામાં આવ્યા છે. તેમણે આ સિક્કા અને ટિકિટને આરએસએસની રાષ્ટ્રભક્તિની ભાવના અને દેશના સામાજિક વિકાસમાં તેના યોગદાનની ઐતિહાસિક અને ગૌરવપૂર્ણ સ્વીકળતિ ગણાવી છે.
